Da li znate šta je zajedničko londonskoj Bakingemskoj palati, berlinskom parlamentu, Bečkoj državnoj operi, njujorškom Muzeju američke umetnosti Vitni, Pariskoj operi i katedrali Notr Dam? Svi oni na krovovima imaju pčele i deo su svetske rastuće populacije koja pokazuje brigu za očuvanje pčela i čovekove životne sredine.
Međunarodna unija za zaštitu prirode (IUCN) uvrstila je pčele na Evropsku crvenu listu ugroženih vrsta, što je znatno uticalo na jačanje svesti o potrebi zaštite pčela.
Najveći značaj pčela ne ogleda se u proizvodnji meda, već u oprašivanju od koga zavisi proizvodnja hrane i održavanje ekosistema. Procenjuje se da se jedna trećina hrane koju konzumiramo svakog dana oslanja na oprašivanje uglavnom od strane pčela. Naime, pčela je jedini insekt na svetu koji proizvodi hranu koju jedu i ljudi, a ako se ima u vidu da svaki treći zalogaj u ishrani čoveka zavisi od oprašivanja ovih insekata, nije teško zaključiti da su one dragocene u lancu ishrane. Briga i rad na očuvanju ove vrste važna je jer upravo zahvaljujući njima na našoj trpezi postoji raznovrsno voće i povrće.
Fenomen masovnog i misterioznog nestajanja pčela koji se pojavio u SAD-u 2006. godine i proširio u sve razvijenije zemlje sveta, naučnici povezuju sa brojnim faktorima kao što su bolesti, degradacija staništa, ali i intenzivna proizvodnja biljnih monokultura i klimatske promene. Zbog ugroženosti pčela traže se nove mogućnosti za zaštitu i razvoj, a trend držanja pčela u urbanim sredinama postaje sve popularniji.
U mnogim svetskim metropolama košnice krase brojna javna mesta – krovove zgrada i parkove, a poslednjih godina globalni hotelski lanci pridružili su se trendu urbanog pčelarstva. Na svojim krovovima gaje pčele, u svojim prostorijama služe svoj, domaći, brendiran med.
Prema poslednjim istraživanjima Republičkog zavoda za statistiku Republike Srbije broj košnica se iz godine u godinu povećava. Beograd sa svojim rekama, parkovima i krovovima, koji mogu postati prirodna pčelinja oaza, polako postaje jedan od svetskih gradova koji se aktivno uključuju u akciju zaštite pčela.
"Po stručnoj proceni, u Beogradu trenutno živi više od 3000 odbeglih rojeva pčela. Sami nalaze svoja staništa u krošnjama drveća naših parkova, ali neretko se smeštaju i u različite šupljine zgrada kao što su oluci, strehe pa čak i unutrašnji delovi stanova gde žive ljudi. Akcijom zbrinjavanja pčela, stvaranjem karantina ili oglednog pčelinjaka, odbegle pčele dobile bi svoj dom", kaže Stanko Rajić, predsednik Beogradskog udruženja pčelara i dodaje da mini pčelinjaci već krase dvorišta i krovove nekih beogradskih ambasada i institucija. Beograd sasvim sigurno postaje rezervat za pčele, što je samo početak doprinosa globalnoj zaštiti ovih plemenitih insekta.
S namerom da Beograd uvrste na svetsku mapu urbanog pčelarstva i da daju svoj doprinos zaštiti pčela, članovi Beogradskog udruženja pčelara pokrenuli su projekat "Spasimo pčele u Beogradu" i osnovali tim koji se bavi prikupljanjem i skidanjem razrojenih društava pčela.
"Nestanu li pčele sa Zemljine površine, čovečanstvu ne bi preostalo više od četiri godine", rečenica je koja se pripisuje Ajnštajnu, a čovek je taj koji može spasti svet.
Pčela je jedini insekt na svetu koji proizvodi hranu koju jedu i ljudi. Većina opasnih bakterija uopšte ne može da živi u medu.
Organizacija Ujedinjenih Nacija (OUN) 2017. godine proglasila je pčele za ugroženu vrstu, a 20. maj je proglašen za Svetski dan pčela.
Pčele su zaslužne za opstanak najvećeg broja biljaka, a među njima i onih koje obezbeđuju sigurnu ishranu ljudi. Više od 75% glavnih gajenih biljaka, najznačajnijih u ljudskoj ishrani direktno zavisi od pčela kao oprašivača.
