Hemoroidi su bolest otečenih krvnih sudova u i oko anusa i donjeg dela rektuma, koje su proširene pod pritiskom.
Najčešći uzrok za dobijanje ove neprijatne bolesti jeste naprezanje kod pokretanja creva, a pojavljuje se i usled trudnoće, starenja, zbog genetike, hroničnog zatvora, dijareje, dugotrajnog sedenja i analnih infekcija.
Šta su hemoroidi (šuljevi)?
Tek uvećani i otečeni hemoroidi predstavljaju patološko stanje. Uvećani hemoroidi i li šuljevi su otečeni i bolni, ali normalno prisutni krvni sudovi u i oko anusa (čmara) i donjeg dela rektuma, koji su prošireni pod pritiskom, slično proširenim venama na nogama.
Uvećani hemoroidi mogu biti spoljašnji ili unutrašnji. Unutrašnji nastaju blizu početka analnog kanala, a spoljašnji na analnom otvoru, piše Stetoskop.info.
Unutrašnji hemoroidi potiču od unutrašnjeg venskog hemoroidnog pleksusa, u gornjem delu analnog kanala i rektumu. Oni se uvećavaju, zahvataju kožom prekriveni donji deo analnog kanala i čine vidljivim spoljnji hemoroidalni venski pleksus. Unutrašnji hemoroidi su podložni pojavi ispadanja (prolapsa), pucanja (rupture) i uklještenja (strangulacije).
Spoljašnji hemoroidi se vide spolja i nalaze se do zupčaste linije koja je na oko dva centimetra u unutrašnjosti analnog otvora. Mogu se napipati prstima, te ih pacijenti pre uoče i ranije se jave lekaru, nego kod unutrašnjih hemoroida. Spoljašnji hemoroidi su podložni nastanku tromboze i pucanju koje može da izazove velika krvarenja.
Nalaze se na mestu tri grane hemoroidalnih arterija u prvim stadijumima bolesti, tokom razvoja bolesti se aktiviraju još tri sporedna. Prilikom dijagnostike se procenjuje da li je zahvaćen jedan hemoroid, tri osnovna ili svih šest.
Pacijenti se obično jave kada dođe do intenzivnijeg krvarenja koje se teško zaustavlja ili u slučaju uklještenja koje je bolno.
Hemoroidi simptomi
Na početku i na kraju defekacije moguće je bezbolno svetlocrveno krvarenje. Krv je u stolici i nije pomešana s njom. Čest je prolaps (ispadanje) šuljeva pri defekaciji, koji može da postane uobičajen. Hemoroidi uglavnom nisu opasni i ne ugrožavaju ljudski život.
Uglavnom simptomi nestaju unutar nekoliko dana. Nekada simptomi i nisu izraženi. Simptomi unutrašnjih hemoroida su stolica prekrivena svetlom krvlju, krv na toalet papiru ili na wc šolji.
Međutim, unutrašnji hemoroidi mogu izaći iz anusa i tada mogu biti bolni. Simptomi spoljašnjih hemoroida uključuju pečenje i bol oko anusa. Čitavo područje oko analnog otvora je osetljivo, crveno, bolno i svrbi.
Najčešći simptomi hemoroida su:
- Bol tokom i nakon pražnjenja creva
- Krv u stolici
- Svrab anusa
- Iritacija kože anusa
- Ispadanje hemoroida
- Otok u području anusa
- Pojava venskih čvorova u predelu anusa
Dijagnoza hemoroida
Pažljiv pregled i ispravna dijagnoza važni su prilikom svakog krvarenja iz rektuma ili nalaza krvi u stolici. Krvarenje može biti simptom i drugih bolesti gastrointestinalnog trakta, pa takoi tumora debelog creva. Kod osoba koje imaju preko 50 godina potrebno je uraditi i kolonoskopiju. Rektalni pregled često je dovoljan za dijagnozu. U predelu anusa naći će se otečeni krvni sudovi, a i potrebno je da doktor napravi digitorektalni pregled (pregled zadnjeg creva prstom) tražeći abnormalnosti. Pretrage koje ponekad treba napraviti radi bolje vizualizacije područja su: anoskopija (pregled instrumentom za vizualizaciju unutrašnjosti anusa) i proktoskopija (celog rektuma). Budući da pojava hemoroida povećava rizik oboljevanja od hipertenzije poželjno je da osoba kontroliše krvni pritisak i da uradi ultrazvuk sa kolor doplerom krvnih sudova nogu.
Četiri stadijuma razvoja uvećanih hemoroida
1) Izraženi krvni sudovi hemoroida
2) Blago ispadanje hemoroida tokom naprezanja i samo vraćanje po prestanku naprezanja
3) Ispadanje hemoroida pri naprezanju bez samostalnog vraćanja, vraćanje se izvodi manuelno
4) Kontinuirano prolabirani (ispali) hemoroidi koji se ne mogu manuelno vratiti
Uzroci nastanka hemoroida
Današnji preovlađujući stil života u razvijenim društvima naročito pogoduje razvoju ove bolesti. Smatra se da su neadekvatna ishrana sa premalo vlakana, kao i pretežno pasivan stil života glavni krivci za nastanak hemoroida.
Ostali uzroci hemoroida su naprezanje prilikom defekacije, trudnoća, nasleđe, starenje, hronični zatvor, dugotrajno sedenje i ležanje, kao i analne infekcije. Na pojavu uvećanih hemoroida utiče i preterano korišćenje klizmi i laksativa što dovodi poremećaja crevne funkcije.
Dugotrajno sedenje stvara pritisak na arterije analne regije, krv se zadržava što dovodi do slabljenja zalistaka i zidova krvnih sudova.
Hemoroidi su posebno česti kod trudnica. Pritisak ploda na tu regiju, hormonske promene, kao i sam plod uzrokuju povećanje hemoroidalnih krvnih sudova. Kod većine žena koje imaju hemoroide povezane s trudnoćom, oni su privremeni problem, ali mogu opstati i godinama nakon porođaja.
Lečenje hemoroida
Blagi slučajevi hemoroida (prvi i drugi stadijum) mogu se lečiti konzumiranjem veće količine tečnosti i ishrane bogate vlaknima. Hemoroidalne kreme ili čepići mogu pomoći u smanjenju iritacije, otoka i bola. Korisno je kupanje u toploj kadi. Pacijenti moraju da strogo vode računa o higijeni regije.
Kod trećeg i četvrtog stadijuma je stanje takvo da zahteva hiruršku intervenciju operacije hemoroida. U lečenju se sve više primenjuje i laserska koagulacija hemoroida.
