Karcinom debelog creva je zloćudna bolest debelog creva koja može da se javi u bilo kojem životnom dobu, a češće kod osoba starijih od 50 godina i kod osoba muškog pola. Može da se zahvati bilo koji deo debelog creva, ali je češći u njegovoj levoj polovini.
Na karcinom debelog creva treba misliti ukoliko postoji neki od navedenih simptoma:
- Krv u stolici
- Neobjašnjvi gubitak u telesnoj težini
- Malokrvnost
- Promene u crevnom pražnjenju – novonastali zatvor ili proliv
Karcinom (rak) debelog creva se otkriva kolonoskopijom. U toku kolonoskopije uzima se uzorak tkiva i šalje na patohstološku dijagnozu. Kada se dijagnoza karcinoma debelog creva potvrdi patohistološki, potrebno je uraditi dodatne dijagnostičke procedure:
- CT ( skener) abdomena i male karlice srca i CT grudnog koša (ili Rentgensko snimanje pluća i srca – odluku će doneti Vaš lekar)
- Laboratorijske analize krvi i mokraće
Faktori rizika za pojavu karcinoma debelog creva
- Godine: stariji od 50 godina češće oboljevaju, mada se bolest može javiti u bilo kom životnom dobu
- Genetski sindromi: familijarna adematozna polipoza (FAP) i nasledni nepolipozni rak debelog creva (Linčov sindrom)
- Ranije lečen rak debelog creva
- Rak debelog creva u porodici – karcinom debelog creva kod roditelja, braće i sestara ili dece povećava šanse za obolevanje
- Zapaljenjske bolesti creva: Ulcerozni kolitis ili Kronova bolest
- Ishrana: previše crvenog mesa i životinjske masti, a malo žitarica, voća i povrća
- Fizička neaktivnost
- Dugogodišnje pušenje
Rano otkrivanje raka debelog creva spasava život!
Pregled stolice na okultno (skriveno) krvarenje (FOBT, hem check test) Karcinom, kao i polipi debelog creva, često izazivaju krvarenje, a ovaj laboratorijski test otkriva tragove krvi u stolici koji nisu vidljivi golim okom. Ovaj pregled treba da rade svi ljudi posle 40. godine života, i to jedanput godišnje, iz tri uzastopna uzorka stolice.
Kolonoskopija – pomoću kolonoskopa, optičkog instrumenta kojim se pregleda cela dužina debelog creva. Kolonoskopija otkriva prisustvo polipa, dobroćudnih izraslina u debelom crevu koje se tokom ovog pregleda mogu ukloniti i poslati na patohistološki analizu. Važno je svaki polip ukloniti na vreme, jer ukoliko se ne uklone postoji mogućnost da se iz postojećeg polipa razvije rak debelog creva. U zavisnosti od rezultata, savetuje se kolonoskopska kontrola, uglavnom za 3-5 godina, a u slučaju potrebe – dalje lečenje.
Kada treba uraditi prvu kolonoskopiju?
Kolonoskopija se savetuje kao obavezan pregled posle 50. godine života, bez obzira na to da li postoje faktori rizika. Ukoliko je nalaz uredan, treba je ponavljati jednom u 10 godina.
Ukoliko je član porodice imao karcinom ili polip (adenom) debelog creva pre 60 godine, kolonoskopija se savetuje već u 40. godini života ili 10 godina pre godina u kojima je otkriven karcinom kod člana porodice. U tom slučaju kolonoskopija se ponavlja na pet godina.
