Šta je Kronova bolest?
Kronova bolest (Morbus Chron) je nespecifično zapaljensko oboljenje digestivnog trakta. Ova bolest može da zahvati bilo koji deo digestivnog sistema, od usta do anusa, ali u većini slučajeva su to:
- ileum (deo tankog creva), i
- kolon (debelo crevo).
Zid dela creva koji zahvata Kronova bolest je oštećen i zadebljan i javljaju se duboke ranice (ulkusi) koje mogu izazivati apscese i fistule. Nije retko da se Kronova bolest javi na "nasumičnim" mestima digestivnog trakta, odnosno da neke delove zahvati, a druge u njihovoj blizini - "preskoči".
Ova bolest digestivnog sistema se može ispoljiti u bilo kom životnom dobu, ali se najčešće javlja između 15. i 35. godine života. Podjednako učestalo se javlja kod muškaraca i žena.
Kronova bolest je izuzetno slična ulceroznom kolitisu, još jednoj hroničnoj crevnoj inflamatornoj bolesti, pa se kod oko 10% pacijenata ove dve bolesti ne mogu razlikovati.
Zašto nastaje Kronova bolest?
Uprkos velikom napretku medicine, uzrok Kronove bolesti nije sa sigurnošću utvrđen. Ta tema je godinama predmet mnogih istraživanja, a ono što je danas osnovna pretpostavka je da ovu bolest izaziva naglašeni odgovor imunološkog sistema na antigene.
Antigeni o kojima se ovde radi mogu biti bakterijskog porekla, ali mogu poticati i iz samog organizma. Oni za većinu ljudi nisu štetni, ali kod nekih osoba mogu predstavljati okidač za javljanje Kronove bolesti. Prenaglašenim odgovorom imunološkog sistema osobe, dolazi do produkcije proinflamatornih citokina koji izazivaju inflamatorni proces.
Istraživanja su ukazala i na značajnu ulogu genetike u razvoju Kronove bolesti. Mutacije na NOD2 (“Nucleotid binding Oligomerisation Domain containing 2”) genu aktiviraju abnormalan odgovor na normalnu crevnu floru i zbog toga mogu biti okidač Kronove bolesti. Rizik da potomci pacijenata koji ima Kronovu bolest i sami razviju ovu bolest se procenjuje na 2-8%.
Veliki faktori rizika za razvoj Kronove bolesti su životno okruženje i stil života:
- pušenje,
- nepravilna ishrana (puna rafinisanih šećera), i
- urbano okruženje i industrijska naselja
Kako prepoznati Kronovu bolest?
Ozbiljnost Kronove bolesti varira od blagog stanja do ozbiljnih komplikacija, a intenzitet samih simptoma takođe može varirati tokom vremena. Simptomi se obično razvijaju postepeno, ali nekada se mogu javiti naglo i iznenada. Takođe, moguće su i remisije, odnosno periodi kada simptoma Kronove bolesti nema.
Način ispoljavanja i simptomi ove bolesti zavisiće od zahvaćenog regiona creva i opsežnosti bolesti, a najčešći su:
- Dijareja (proliv)
- Osećaj nepotpunog pražnjenja creva
- Opstipacija (zatvor)
- Bolovi u stomaku
- Grčevi u stomaku
- Krv u stolici
- Bol oko anusa
- Afte u ustima
- Smanjen apetit i gubitak težine
- Visoka telesna temperatura
- Umor
Neki od simptoma koji se takođe mogu javiti kod pacijenata sa Kronovom bolesti su bol ili crvenilo oka, bol u zglobovima i crvena ispupčenja na koži.
Kronova bolest bez simptoma
Mnogi ljudi koji imaju Kronovu bolest želuca ili dvanaestopalačnog creva (dudoenuma) ne doživljavaju nikakve simptome. Ukoliko se simptomi u tim slučajevima ipak jave, to je obično bol u gornjem delu stomaka tokom ili nakon jela.
Osim toga, ponekad, a posebno kod dece i starih, jedini simptomi Kronove bolesti mogu biti povišena telesna temperatura i gubitak u težini.
Kada posetiti lekara?
Obavezno se javite lekaru ukoliko osećate promene u varenju koje traju duže vreme i ako imate neki od sledećih problema:
- Uporan bol u stomaku
- Proliv koji traje duži period (par nedelja) i ne reaguje na terapiju lekovima
- Krv u stolici
- Neobjašnjivu temperaturu koja traje par dana
- Neobjašnjiv gubitak kilaže
Dijagnoza Kronove bolesti
Za postavljanje dijagnoze Kronove bolesti ne postoji jedan test, pa lekar mora koristiti kombinaciju različitih metoda i testova kako bi potvrdio ovu dijagnozu:
- Laboratorijska analiza krvi
- Urinokultura
- Koprokultura
- Kolonoskopija
- Biopsija creva
- Skener (CT)
- Magnetna rezonanca (MR)
- Gastroskopija
- Laparoskopija
Kako se leči Kronova bolest?
Ne postoji oblik lečenja koji će kod Kronove bolesti dovesti do potpunog izlečenja, pa su ciljevi tretiranja ove bolesti da se pacijent uvede u remisiju i da se ta remisija održi. Takođe, veliki naglasak kod lečenja pacijenata sa Kronovom bolesti je na poboljšanju kvaliteta života i minimalizaciji nuspojava lekova koji se koriste u terapiji.
Lečenje Kronove bolesti uključuje pre svega lekove, zatim poseban oblik ishrane i kontrolu stresa, a nekada može zahtevati i sprovođenje hirurškog zahvata, prenosi Stetoskop.info
