Nemanjići su najpoznatija srednjovekovna balkanska dinastija koja je vladala ovim prostorom više od dva veka (1166-1371). Ime je dobila po svom osnivaču Nemanji koji je bio veliki župan Raške, vladar koji je udario temelje stvaranja moćne srpske države u srednjem veku.
Dinastija je dala 11 vladara i to je svima poznato. Međutim, ono što retko ko zna jeste da, iako su se svi vladari ove dinastije zvali Stefan, nijednom od njih to zapravo nije bilo pravo ime!
Prvom Stefanu je lično ime bilo Nemanja i kao takav se navodi u mnogim pisanim izvorima onog vremena. Ime Stefan u smislu kako ga je upotrebljavao osnivač dinastije, a kasnije i svi njegovi potomci, zapravo je jedna vrsta titule i u prenosnom smisu znači kralj/vladar. Poput rimskog Cezara, ime je postalo titula.
Stefan je muško ime grčkog porekla. Dolazi od reči Stephanos što znači “venac, kruna“. Stefan je zapravo “onaj koji je krunisan". Ovo ime nosili su mnogi evropski kraljevi – engleski, mađarski i poljski, a nakon Stefana Nemanje i svi njegovi potomci, naslednici srpskog prestola.
Stefan Prvovenčani (puno ime mu je zapravo bilo Stefan Nemanja II), Stefan Radoslav, Stefan Vladislav, Stefan Uroš I, Stefan Dragutin, Stefan Uroš II Milutin, Stefan Vladislav II, Stefan Uroš III Dečanski, Stefan Uroš IV Dušan, i Stefan Uroš V. Ime Stefan dodavali su u čast osnivača dinastije, tradicije, ali i simbolične potvrde njihovog prava da vladaju.
Osim samog značenja imena Stefan, deo odgovora na ovu zanimljivost krije se u rasprostranjenosti kulta Svetog Stefana u Vizantiji, prvog svetitelja koji je stradao za Gospoda i zato se naziva Prvomučenikom.
Kult Svetog Stefana bio je jak i u Zeti i Raškoj. Postao je zaštitnik prestoničkog grada Skadra – gde se nalazila crkva posvećena Sv. Stefanu Prvomučeniku, a bar za jednog dukljanskog vladara, Stefana Vojislava, znamo da je nosio „nemanjičko“ ime titule.
Sveti Stefan bio je krsna slava dinastije Nemanjić i zaštitnik svih vladara iz ove porodice. Njegov lik se nalazio na reversu vladarskog pečata kao i na bazi kovanica. Ovo je bio i razlog više da kraljevi iz dinastije Nemanjića pored svog imena dodaju i ime Stefan.
Sveti Stefan je prvi hrišćanin koji je stradao za Gospoda i zato se naziva Prvomučenikom. Njegovo mučenje potresno je opisano na stranicama Novog zaveta. Poslednje reči svetog arhiđakona Stefana bile su: „Gospode, ne uračunaj im ovaj greh.“ Mošti svetog prvomučenika Stefana pronađene su blizu Jerusalima 415. godine.
Ukleti prsten kraljice Teodore doneo zlu kob kralju Aleksandru: Misterija blaga Nemanjića!
