Multipla skleroza (MS) je hronična upalna bolest centralnog nervnog sistema koja može izazivati blaže smetnje, ali i smetnje visokog stepena invalidnosti.
Tok bolesti je nepredvidiv. Može se javiti bilo kada, ali najčešće između 18. i 50. godine i dva puta je češća kod žena nego kod muškaraca. Kod multiple skleroze dolazi do upale mijelinskog omotača kojom su obloženi nervi centralnog nervnog sistema. Mijelin je materija koja omogućava dobar prenos signala između nervnih ćelija.
Ove česte upale nerava uzrokuju ožiljke, a zbog ovih degenerativnih procesa u nervnom sistemu, oboleli imaju teškoće s izvođenjem mnogih aktivnosti, a neki ostanu vezani za invalidska kolica.
Uzrok bolesti je nepoznat, ali savremena istraživanja pokazuju da imuni sistem ima važnu ulogu. Danas se multipla skleroza često smatra autoimunom bolešću.
ŠTA UZROKUJE MULTIPLU SKLEROZU?
Stručnjaci ne znaju tačno, ali istraživanja su u toku koja bi trebalo da identifikuju uzrok ove bolesti. Faktori koji mogu biti okidač uključuju:
- Izloženost određenim bakterijama i virusima koji kasnije u životu mogu biti okidač
- Mesto stanovanja: Oni koje žive na području umerenog pojasa, poput Evrope, Kanade i Amerike imaju nešto veći rizik za razvoj MS-a od onih koji žive bliže Ekvatoru. Dakle, neke zemlje u svetu imaju puno veći broj obolelih, a naulnici smatraju da uzrok može biti nedovoljno izlaganje suncu jer se smatra da je nedostatak vitamina D jedan od rizičnih faktora.
- Funkcionisanje imunog sistema: Kako se radi o autoimunoj bolesti, naučnici proučavaju da li je uzrok to što ćelije imunog sistema napadaju zdrave ćelije.
- Mutacija gena: Iako istorija bolesti u porodici ne znači da ćete i vi imati MS, još je nejasno kako i koji geni igraju ulogu.
DA LI POL IGRA ULOGU?
Otprilike 2 do 3 puta se relapsirajući oblik MS češće dijagnostikuje ženama, a radi se i o najčešćem obliku bolesti. Primarna, progresivna bolest se dijagnostikujed jednako često kod muškaraca i žena. Smatra se ipak da su žene podložnije razvoju bolesti zbog hormonalnih promena, istaknula je dr Fara Matin, neurolog na Univerzitetu Harvard. Velika studija je pokazala kako veliki broj muškaraca koji imaju MS imaju i nizak nivo testosterona.
KOJI SU RANI SIMPTOMI MULTIPLE SKLEROZE?
Problemi s vidom su često jedan od prvih znakova da nešto ne valja, a ostali uključuju:
- Promene u hodu
- Umor
- Gubitak balansa ili koordinacije
- Grčevi u mišićima
- Slabost u mišićima
- Trnci u rukama i nogama
KOJE SE KOMPLIKACIJE JAVLJAJU?
S vremenom se simptomi pogoršavaju, a oni uključuju:
- Probleme s hodom
- Gubitak kontrole nad bešikom i crevima
- Teškoće s pamćenjem
- Problemi sa seksualnošću
DA LI SE UZ MULTIPLU SKLEROZU JAVLJA DEPRESIJA?
Depresija je vrlo česta kod ovih pacijenta, ustvari ponekad je u tako uznapredovalom stadijumu da osobe moraju da potraže medicinsku intervenciju. Može se raditi o posledici stresa ili novonastale situacije, ali može biti i uzrokovana samom bolešću. Isto tako, ona može biti posledica lekova koje pacijent uzima.
KADA SE TREBA OBRATITI LEKARU?
Ako doživite neke od ovih simptoma, vreme je da se javite lekaru:
- Preosetljivost na toplotu
- Gubitak ravnoteže
- Problemi s pamćenjem
- Trnci u rukama i nogama
- Promene u vidu
- Slabost u rukama i nogama
