Stokholmski sindrom definiše se kao naizgled teško shvatljiva pojava zbližavanja, razvijanja određenih osećanja, pa čak i specifičnog oblika ljubavi između žrtve i agresora. Termin je promovisao Nils Bejerot, švedski psihijatar i kriminolog, nakon neuspele pljačke banke 1973. godine u gradu po kojem je pojava dobila ime. Inspiraciju i podstrek za dalja istraživanja pružili su mu slučajevi emocionalnog vezivanja talaca za sopstvene otmičare, koje se, između ostalog, manifestovalo opravdavanjem njihovih postupaka i odbijanjem svedočenja i saradnje sa policijom nakon oslobađanja iz zatočeništva.
Ovo, naizgled neobjašnjivo, psihičko savezništvo psihijatri i kriminolozi objašnjavaju urođenom potrebom razvijanja specifičnog mehanizma preživljavanja u uslovima egzistencijalne ugroženosti. Osim kod talačkih situacija, primeri sindroma pojavljuju se u praksi i u slučajevima porodičnog nasilja, incesta, ratnih zločina, koncentracionih logora ili sekti. U svim ovim situacijama dolazi do specifičnog paradoksa. Usled osećaja nemoći, ali i potrebe da sopstveni psihički položaj olakša isticanjem pozitivnih strana ugnjetavača, žrtva stvara neprirodni odnos savezništva sa zločincem, istovremeno ulazeći u sukob sa onima koji pružaju pomoć (policija, stručne službe…). Primećena je takođe i specifična korelacija između vremena provedenog u zatočeništvu i ispoljenog zbližavanja. Što je ovaj period bio duži, to je kod žrtava kod kojih je registrovan stokholmski sindrom bila izraženija “ljubav” spram njihovih otmičara.
Kod pojedinica, dakle, stokholmski sindrom za stručnjake odavno ne predstavlja nepoznato ponašanje. No, može li se u specifičnim uslovima sličan obrazac razviti i na nivou kolektiviteta? Može li se i na nivou grupe uspostaviti adekvatan model specifične psihološke mimikrije? Postoji li opasnost od toga da i nacije, ili barem njihovi određeni delovi, zavole sopstvene tirane? Da dugi periodi obespravljenosti, poniženja, siromaštva ili čak i otvorene agresije, dovedu do neprirodnog odnosa?
Ima li mesta bojazni da, primera radi, najsiromašniji i najobespravljeniji slojevi stanovništva najsnažnije podrže tajkune obogaćene na njihovoj nesreći? Da psihofizički malteretirani radnici najjaču podršku pruže nemilosrdnom fabričkom rukovodstvu? Ili pak, da nacija nad kojom je izvršena agresija, na dan obeležavanja sopstvenog stradanja agresoru priredi svečani doček? Drugim rečima, da li dugotrajni period svakovrsnog poniženja i kod kolektiviteta rađa sindrom uporediv sa onim koji srećemo kod talaca ili žrtava porodičnog nasilja?
Kako na planu individue, tako još pre na planu kolektiviteta (kada i ako bi došlo do opisanog fenomena), Stokholmski sindrom predstavlja ozbiljan psiho-socijalni poremećaj
