Svako je svestan mnogih razlika između muškaraca i žena u svakodnevnom životu. Ali, koliko se različito nosimo s bolestima?
Pokazalo se da muškarci i žene imaju različit profil vaskularnih faktora rizika, različit odgovor na lečenje, terapijske intervencije, nakon moždanog udara. Podaci su pokazali da su žene znatno starije od muškaraca kada im se dogodi moždani udar, a verovatnije će patiti od kardioembolije i imati atrijalnu fibrilaciju kao faktor rizika. Takođe, početak moždanog udara razlikuje se kod muškaraca i žena. Akutni moždani udar kod žena obično se javlja s komom, paralizom, afazijom, poteškoćama s gutanjem i urinarnom inkontinencijom.
Među ženama je takođe veći stepen invaliditeta nakon moždanog udara nego među muškarcima. Primećena je razlika i u tome kuda se pacijenti upućuju nakon boravka u bolnici. Dok su žene češće otpuštene u ustanovu za trajnu negu, muškarci se češće vraćaju kući.
Ishodi moždanog udara kod muškaraca i žena
Najnovija istraživanja pokazala su da je naslednost ishemijskog moždanog udara veća među ženama, i to onima koje imaju veći profil osnovnih faktora rizika. Čini se i da muškarci i žene nisu podložni istim faktorima rizika. Dok žene češće imaju hipertenziju i intrakranijalnu stenozu (patološko suženje krvnih sudova u mozgu), muškarci verovatnije imaju hiperlipidemiju, bolest perifernih krvnih sudova, aneurizmu abdominalne aorte, tešku stenozu karotide ili aterosklerozu aorte.
Kod osoba srednjih godina (muškarci i žene između 45 i 65) uočene su razlike među polovima. Među bolesnicima s moždanim udarom žene su češće imale hipertenziju i hiperkolesterolemiju, a muškarci su češće imali prethodne bolesti srca, češće su pušili i više su konzumirali alkohol. Podaci o dijabetesu su kontroverzni. Takođe, žene su pretrpele kardioemboličke moždane udare (poreklom iz srca) češće od aterotrombotičkih (ateroskleroza krvnih sudova), što se kod muškaraca pokazalo obrnuto.
Oba pola dele bolest malih krvnih sudova kao vodeći uzrok moždanog udara, ali drugi i treći uzrok menjaju mesta kod muškaraca i žena. Kardioembolija je drugi uzrok smrti, a bolest velikih krvnih suodva treći je uzrok moždanog udara kod žena. Ti su uzroci obrnuti kod muškaraca.
Povećan indeks telesne mase kao faktor rizika za moždani udar
Studije su pokazale da je indeks krutosti arterija u korelaciji s indeksom telesne mase. Muškarci imaju viši indeks krutosti, koji se, kad je reč o ženama, objašnjava zaštitnim efektom ženskih hormona. Studije su povezale povećan indeks telesne mase (manje od 30 kg / m2) kod žena s većim rizikom od ishemijskog moždanog udara, u poređenju sa ženama čiji indeks telesne mase nije prelazio 25 kg / m2. Taj se rizik može kontrolisati regulacijom (smanjivanjem) faktora rizika.
Žene s fibrilacijom pretkomora izložene su većem riziku od ishemijskog moždanog udara od muškaraca. Takođe, pokazalo se da su osetljivije na hiperkoagulabilna stanja nakon povrede. Podaci upućuju na dokaze da postoje polne razlike u mehanizmima zgrušavanja. Neke studije čak upućuju na veću učestalost moždanog udara u gradskim područjima s većom stopom zagađenja vazduha.
Dopunska hormonska terapija
Godinama se mišljenja o hormonskoj terapiji menjaju. Hormonska terapija povećava relativan rizik od ishemijskog moždanog udara, koronarne bolesti srca i tromboembolije, ali smanjuje rizik od smrtnog ishoda. Studije su dokazale da je potreban oprez pri razmatranju primene estrogena kod žena u postmenopauzi koje su pretrpele moždani udar.
Migrena kao faktor rizika
Migrena je dijagnoza koja je daleko raširenija kod žena. Studije su pokazale vezu između migrene i moždanog udara. Studija je otkrila da je rizik od moždanog udara kod muškaraca koji su imali glavobolju tokom godine koja je prethodila moždanom udaru bio 4 puta veći nego kod muškaraca bez glavobolje i 2 puta veća nego kod muškaraca koji su imali glavobolje u poslednjih 5 godina.
Šta se događa nakon moždanog udara?
Jesu li ishodi moždanog udara isti kod muškaraca i žena? Postoje li razlike u dijagnozi ili terapiji? Da, i to zapanjujuće.
Primetna je razlika u odredištima za otpuštanje među polovima. Iako je verovatnije da će žene biti otpuštene u ustanovu za trajnu negu, muškarci se češće vraćaju kući.
Takođe, čini se da žene dolaze u zdravstvenu ustanovu mnogo kasnije od muškaraca nakon simptoma nastupa moždanog udara. Takođe, nakon tromesečnog praćenja, žene pokazuju veći stepen invaliditeta od muškaraca.
