Milenko Stojković je jedno od najpoznatijih imena Prvog srpskog ustanka. Njegova hrabrost i vojna veština učinile su ga legendom, ali njegova ličnost ostala je zapamćena i po neobičnom privatnom životu, koji do danas izaziva pažnju istoričara i javnosti.
Heroj Prvog srpskog ustanka
Milenko Stojković stekao je slavu nakon što je, zajedno sa svojom svitom, na Adi Kale, po naređenju i srpskih i turskih vlasti, ubio dahije – tiranske lokalne vlastodršce čija su samovolja i zulum pokrenuli ustanak. Ovaj čin hrabrosti označio je početak njegovog značaja u borbi za slobodu.
Njegova vojnička reputacija dodatno se učvrstila u bici na Ivankovcu u avgustu 1805. godine, kada je sa Petrom Dobrnjcem i Stevanom Sinđelićem savladao znatno jaču vojsku Hafiz-paše koja je krenula ka Beogradu. Ova pobeda je bila ključna jer je buna protiv dahija prerasla u opšti ustanak protiv Osmanskog carstva.
Stojković je potom učestvovao u vojnim pohodima u Negotinskoj krajini i zauzeo utvrđeni Poreč na Dunavu, a vodio je i teške borbe na Štubiku i Malajnici. Zbog izuzetnog junaštva, Karađorđe ga je 1806. godine proglasio vojvodom.
Najpoznatiji Srbin sa haremom
Ipak, Milenko Stojković je danas posebno poznat po svojoj privatnoj životnoj priči – činjenici da je imao harem, što je među vođama Prvog srpskog ustanka bilo izuzetno retko.
Većina vojvoda imala je suprugu i možda još jednu vanbračnu partnerku, ali Stojković je ostao jedini za koga je istorijski potvrđeno da je držao harem uređen po turskom uzoru. Navodno je još pre osvajanja utvrđenja u Ramu imao nekoliko žena, a nakon zauzimanja grada, ušao je u harem komandanta i odatle odabrao nekoliko žena koje su mu se najviše dopale.
Situaciju je dodatno olakšavalo to što su mnoge Turkinje u Beogradu tokom ustanka ostale udovice ili siročad. Priča kaže da ih je bilo toliko da su srpske vlasti organizovale brodove da ih vrate u Tursku. Milenko je, međutim, sačekao lađe u Poreču, birajući najlepše devojke i žene za svoj harem, koji je navodno brojio 42 članice.
Život u haremu
Žene iz harema nisu bile samo Milenkove partnerke u ljubavi; imale su i obaveze prema vojvodi. Brinule su o njegovom oblačenju, kuvale, donosile mu kafu i ćibuk, te dvorile goste koji su dolazili kod njega. Četiri ili pet odabranih žena putovale su sa njim i kada bi bio na ratnim pohodima, kako bi mu obezbedile sve što mu je potrebno za odmor i komfor.
Kada bi se Milenko „zasitio“ neke žene, nalazio joj je muža među svojim slugama ili vojnicima, ili je puštao da ode uz miraz i živela život kakav želi. Nije retko da je u srpske porodice bez dece darovao potomke koje su neke od žena donela sa sobom, a verovatno je i sam bio otac nekih od njih.
Pad u nemilost i kraj harema
Stojkovićeva karijera doživela je preokret nakon sukoba sa Karađorđem 1809. godine, posle odbrane Deligrada. Zalažući se za ograničenje vrhovne vlasti i decentralizaciju uprave, Stojković je pao u nemilost vožda. Nakon odbijanja da preuzme dužnost Popečitelja inostranih dela, prognan je iz Srbije 1811. godine i otišao u Rusiju, gde je penzionisan u činu pukovnika.
Shvativši da od ruske penzije ne može izdržavati svoj harem, Stojković je raspustio žene, poklanjajući im novac da se udaju ili vode slobodan život. Kraj sebe je zadržao samo jednu, izvesnu Vlahinju Katinku, koju je kasnije oženio i sa kojom je dobio sina Iliju.
Nasleđe i smrt
Milenko Stojković je umro 1831. godine u jednoj varošici na Krimu, na obali Crnog mora. Njegova vojnička dela ostala su urezana u istoriji Prvog srpskog ustanka, a priča o njegovom haremu ostala je gotovo mitska – kao dokaz jedinstvenog spoja hrabrosti, moći i kontroverznog privatnog života.
Umro je u jednoj varošici na Krimu na obali Crnog mora 1831. godine, piše istorijskizabavnik.rs.
