Jelena Anžujska bila je supruga srpskog kralja Uroša I Nemanjića (1243-1276) i majka potonjih srpskih kraljeva, Dragutina i Milutina. Nakon smrti svog supruga dobila je na upravu deo teritorija. Premda je prihvatila pravoslavlje, pomagala je katolike u Primorju. Gradila je i obnavljala katoličke crkve i manastira, kao i pravoslavne. Ktitorka je manastira Gradac na Ibru.
Poreklo kraljice Jelene do današnjih dana nije pouzdano utvrđeno. Kraljičin savremenik i sastavljač njenog žitija, arhiepiskop Danilo II beleži da je kraljica od plemena fruškoga i kći slavnih i bogatih roditelja. U jednom od svojih pisama, napuljski kralj Karlo Anžujski naziva je svojom predragom rođakom pa je izvesno da je kraljica uticala na odnose srpskog i napuljskog dvora.
Za srpskog kralja Uroša I, Jelena se udala oko 1245. godine. Narodna tradicija je sačuvala legendu po kojoj je kralj Uroš u klisuri Ibra posadio plave jorgovane kako bi zadivio svoju buduću suprugu na njenom putu za Srbiju. Kraljica Jelena je rodila naslednike srpskog prestola: Dragutina i Milutina. Sastavljač Tronoškog rodoslova beleži da je kraljica posle sina Dragutina rodila i žensko dete. Pominje se i njihova kći po imenu Brnjača, za koju se veruje da je rođena oko 1246. godine.
(Stil.kurir.rs)
Bila je obrazovana, odmerena i humana žena - gde god bi se pojavila izazivala je samo divljenje i poštovanje.
