1937. godine u Sjedinjenim Američkim Državama je sproveden eksperiment koji je doveo u pitanje pouzdanost sve psihijatrijske dijagnostike. Studiju je pokrenuo američki psiholog Dejvid Rosenhan. Rezultati eksperimenta su naknadno objavljeni u časopisu Nauka u obliku članka "Mentalno zdravo mesto ludaka".
Eksperiment je u osnovi izveden u tajnosti. Osam ljudi, među kojima je bio i sam Rosenhan, išlo je u razne psihijatrijske ustanove u zemlji sa pritužbom da imaju halucinacije. Naravno, u stvarnosti ih nisu imali, ali lekari su ipak prihvatili te nove "pacijente". Nakon prijema, pseudo-pacijenti su proglašeni mentalnim bolesnicima i hospitalizovani. Nakon hospitalizacije, svi učesnici eksperimenta su ponovo počeli da se ponašanju adekvatno. Štaviše, "pacijenti" su počeli da uveravaju lekare da je sa njima sve u redu i da više ne čuju glasove.
Međutim, bolnično osoblje nije poverovalo "pacijentima" i insistirali su da nastave da uzimaju lekove. Iznenađujuće, činjenica je da osoblje nije prepoznalo lažne pacijente, dok su pravi bolesnici odmah prepoznali da je reč o lažnim pacijentima.
Nakon što su učesnici studije napustili psihijatrijske ustanove, eksperiment je ponovo pokrenut. Izabrano je još 12 bolnica širom zemlje u koju su išli novi lažni pacijenti. Svi su prepoznati kao mentalni bolesnici i naravno hospitalizovani su sa različitim dijagnozama: od depresivne psihoze do šizofrenije. Posle hospitalizacije, "pacijenti" su naravno, kao i ranije počeli da se ponašaju kao zdravi ljudi. Međutim, ni oni nisu tako brzo otpušteni. I ovim učesnicima eksperimenta su u karton upisane dijagnoze od kojih nisu patili.
Kasnije, kada je javnost saznala za eksperiment i njegove rezultate, bukvalno je došlo do masovnog nezadovoljstva. Odjednom ljudi više nisu verovali psihijatrima.
Ova reakcija ljudi navela je jednu od poznatih bolnica da ubedi Rosenhana da ponovi eksperiment u njihovim ustanovama. Rosenhan se dogovorio sa osobljem te bolnice, da će poslati jednog ili dva pseudo-pacijenta u roku od tri meseca. U praksi je to značilo da svaki lekar mora da pristupi potencijalnom pacijentu kao čoveku koji je možda pseudo-pacijent. Kao rezultat, među 193 pacijenta, lekari ove bolnice su indetifikovali 41 lažnog pacijenta i još 42 osobe koje su pogrešno protumačene kao pseudo pacijenti. U stvarnosti, Rosenhan nije poslao uopšte lažne pacijente u tu bolnicu, a svi za koje je osoblje te bolnice mislilo da su lažni pacijenti u stvari su bili zaista bolesni. Ovaj eksperiment bio je najveći udara za sve psihijatre. Dovedena je u pitanje profesionalnost najboljih psihijatara. A s vremena na vreme davali su izjave: "Očigledno je da se u psihijatrijskim ustanovama ne razlikuje ko je zdrav a ko bolestan."
(Stil.kurir.rs)
