Đurađ Kastriot, u narodu poznatiji kao Skenderbeg vodi poreklo od srpske srednjovekovne feudalne porodice Kastriota koja je od sredine 14. do oko sredine 15. veka upravljala delovima današnje centralne Albanije i istočne Makedonije. Njegovi roditelji bili su Jovan i Vojislava Kastriot. Današnji istoričari smatraju da je Vojislava poticala iz poznate srpske porodice Branković.
Rođen je 1405. godine u okolini grada Debra u pograničnoj teritoriji između današnje Makedonije i Albanije. Njegov deda Pavle Kastriot je bio vazal Osmanskog carstva, kao i njegov otac Jovan (Ivan). Kao dokaz vernosti sultanu Jovan je poslao svog sina Đurđa u tursku prestonicu Jedrene. On se tamo školovao, prošao vojnu obuku, primio islam, i uspeo da dostigne do titule subaše u Kroji a onda i do Debarskog sandžakbega.
Bio je talac na Enderunu u Jedrenama, u najelitnijoj dvorskoj školi gde su se obučavali i vaspitavali janičari i buduća elita osmanskog društva. Opijen pričama o avanturama i pohodima Aleksandra Velikog, što je bila popularna literatura islamskog sveta, kada je primio islam Đorđe postaje Skender(beg). Od 1430. godine turski spahija, a 1437-1438. godine turski gospodar Kroje. U to doba se ponaša kao svaki drugi osmanski feudalni gospodar, potpuno uklopljen u turski feudalni sistem.
Godine 1438, kao i 1443. ratuje protiv hrišćanskih sila, a svoj uspon u osmanskom feudalnom sistemu doživljava 1440. godine kada dobija zastavu od sultana i postaje debarski sandžakbeg. To je bio vrhunac njegove karijere u osmanskoj službi, jer pod nerazjašnjenim okolnostima od uspešnog osmanskog feudalca on postaje veliki borac protiv njih i postaje pravi epski junak još za života. Kao što je istaknuto, nejasna je njegova promena strane, ali su činjenice jasne – Skenderbeg 1443. godine kreće na Turke. Prve pobede ostvario je već na početku svojih antiturskih aktivnosti u periodu 1444-1446. godine u Makedoniji. Albansko i srpsko plemstvo Zete sklapa savez poznat pod imenom Lješka liga.
Posle uspešne karijere u turskoj vojsci odlučio je da dezertira posle jednog poraza njegove vojske. On je mislio da je došlo do konačnog pada Osmanskog carstva na Balkanu, ali ispostaviće se da je to bila njegova pogrešna procena.
Zauzeo je grad Kroju u današnjoj Albaniji a onda je proširio svoju oblast. U sledećih 25 godina ratovao je protiv turaka, tj. sve do svoje smrti. U nekim periodima je morao da plaća porez sultanu da bi sačuvao samostalnost svoje oblasti. Razboleo se od malarije i umro u gradu Lješu, 17. januara 1468.godine.
Posle njegove smrti grad Kroja je pripala Mletačkoj republici, a zatim je nakon 10 godina potpala pod Tursku vlast. Tako će ostati sve do 1912. godine, kada će je zauzeti Srpska vojska u Prvom Balkanskom ratu.
Skenderbeg je dugo bio nacionalni heroj skoro svih slovenskih naroda na Balkanu. Već krajem 19. veka slovenski narodi ga zaboravljaju a albanski nacionalisti koriste tu priliku i u nedostatku Albanske srednjovekovne istorije započeli su albanizaciju Skenderbega i njegove pobune protiv Turaka. Međutim, njegova pobuna nije bila ustanak Albanaca protiv Osmanskog carstva već svih naroda sa tog prostora.
NE PROPUSTITE
Potpisivao se kao gospodar Albanije
Tokom bitke kod Niša 1443. godine, kada su Srbi i Ugari pod Đurađom Brankovićem i Janošom Hunjadijem potukli Osmanlije, Skenderbeg je napustio Osmanlije sa svojih 300 najvernijih ljudi, otišavši u Kroju koju je zauzeo razvio crvenu zastavu s crnim dvoglavim orlom i počeo da se potpisuje kao "gospodar Albanije".
Tu se vratio na hrišćanstvo, proglasio naslednikom Balšića kao gospodara Zete i Albanije, okružio mahom Albancima, Srbima i Vlasima (Albanac mu je bio protonotarijus, a pisar i kancelar Nikac Vukosalić), okupio arbanašku i okolnu srpsku vlastelu (Arijaniti, Dukađini, Muzaka, Topija, Crnojevići, Dušmani, poarbanašeni Srbi, Spanija, poarbanašeni Grci) i u Lješu na teritoriji Mletačke republike stvorio tzv. Lješku ligu sa sobom kao vojnim zapovednikom.
Brat i deda mu sahranjeni u Hilandaru
O njegovom srpskom poreklu svedoče i dve povelje koje je izdao jedan od darodavaca Hilandara Jovan Kastriot, otac Đorđa Skenderbega.
Jovan je imao četvoricu sinova – Stanišu, Repoša, Konstantina i Đurađa. Jedan od sinova, Repoš, sahranjen je na Hilandaru. Na njegovom grob postavljen je natpis "Repoš Duka Ilirski".
Na Hilandaru i grob Joakima Kastriota. Pretpostavlja se da je reč o Jovanovom ocu koji je pred smrt uzeo monaški postrig, mada je tokom svog života menjao veroispovest u zavisnosti od političkih saveza. U Hilandaru se nalaze i ostaci tzv. Arbanaškog pirga, kule koja je sagrađena novcem Ivana Kastriote.
(Stil/ 24sedam)
NE PROPUSTITE
Bonus video:
