I Tito ga se plašio koliko su ga ljudi obožavali, izgradio pola Beograda: Živeo u očevoj kućici, a pomagao u svako doba
Na čelu Beograda promenilo se na desetine gradonačelnika, ali nijedan nije ostavio takav trag kao Branko Pešić. Vreme njegovog šefovanja mnogi nazivaju zlatnim dobom srpske prestonice.
Izvor: Ivana Bogićević
Branko Pešić, za mnoge najvoljeniji gradonačelnik Beograda, na čelu prestonice bio je punih devet godina i za to vreme uradio je velike stvari za naš glavni grad! A ljudi su ga obožavali što nikoga nije gledao sa visine, naprotiv, sa svima je imao gotovo komšijske odnose. Mogli su da dođu kod njega kući da mu se požale na komunalne probleme, a njegov broj je svako mogao da pozive, bez privilegija i protokola. Rođeni Zemunac, potekao iz ugledne porodice, od glavnog grada napravio je milionsku metropolu.
Znao je da je bitno osluškivati grad i potrebe stanovnika, izgraditi mostove, ali isto tako, nije zanemarivao ni sport, ni zabavu, ni kafane. Takođe, veliki akcenat je stavljao na kulturu.
Rođen je 1. oktobra 1922. godine starosedelačkoj uglednoj zemunskoj porodici. Naime, njegov predak Jovan Đorđević, siroče iz Niša, bežeći od Turaka nakon sloma Prvog srpskog ustanka, oko 1813. došao je u Zemun. Udomio ga je bračni par Pešić, koji je bio bez dece, pa je on uzeo njihovo prezime. Brankovi roditelji, Dimitrije i Anka, bavili su se zemljoradnjom, a u međuratnom periodu su držali kafanu. Branka su neretko građani mogli da vide kako majci iznosi ruže na pijaci koje je dugo godina prodavala. Imao je starijeg brata Lazara (1921—1944), koji je poginuo u borbama na Sremskom frontu, decembra 1944. godine.
Državnu osnovnu školu „Kraljević Andrej” završio je 1933. u Gornjoj varoši. Kao učenik gimnazije u Zemunu, 1938. postao je član Saveza komunističke omladine Jugoslavije (SKOJ), zbog čega je naredne godine bio isključen iz te srednje škole. Dalje školovanje nastavio je u gimnazijama u Rumi i Sremskoj Mitrovici, a planove o upisu Pravnog fakulteta, sa željom da postane sudija Okružnog suda u Zemunu, omeo je aprila 1941. početak Drugog svetskog rata.
Nakon okupacije, učestvovao je u organizovanju akcija i sabotaža protiv okupatora u Zemunu, a u leto 1942. otišao je u partizane. Delovao je najpre u Sremu, a potom je prešao u Bosnu, gde je učestvovao u bici na Sutjesci. Avgusta 1943. bio je ranjen, prilikom oslobođenja Bijeljine, a nakon toga je prešao na politički rad u Srem, gde je ostao do oslobođenja. Nakon rata, posvetio se političkom radu, najpre u omladinskim, a potom i partijskim organizacijama Zemuna i Beograda.
Ženio se dva puta. Iz prvog braka sa Zagorkom Golubović (1930—2019), profesorom antropologije i sociologije, imao je ćerku Branislavu. U drugom braku sa Desankom Desom Pešić, rođenom Živulović, (1927—2007), doktorom istorijskih nauka i dugogodišnjim direktorom Instituta za istoriju radničkog pokreta SR Srbije imao je sina Lazara i ćerku Sofiju.
Zašto je postao najvoljeniji gradonačelnik?
O njemu su kružile mnoge „urbane legende“, a prema jednoj od njih na početku gradonačelničkog mandata provozao je Josipa Broza Tita ulicama Beograda i lično mu pokazao šta sve nedostaje da bi Beograd postao metropola kakva zaslužuje da bude glavni grad Jugoslavije, nakon čega je dobio njegovu podršku u realizaciji kapitalnih projekata. Štaviše, kasnije je marša zazirao od njegove ogromne popularnosti.
Kod Pešića nije postojala protekcija, radio je i gradio glavni grad srcem. Potrebu svakog stanvnika je oslušnuo, vozio je svog "pežoa 504" i "opel askonu", sa kojima je često znao da usput vozi sugrađane koji čekaju prevoz.
Kao gradski, a kasnije republički i savezni funkcioner, imao je pravo na službenu kuću ili stan, ali on to nikada nije koristio, već je čitav život proveo u porodičnoj kući, koju je njegov otac izgradio 1909. u Ulici Cara Dušana u Zemunu. Uprkos raznim obavezama, odlazio je na sastanke Mesne zajednice u Gornjoj varoši i nalazio vreme za probleme svojih komšija. Kao gradonačelnik, a i kasnije, uvek se interesovao za dešavanja u Zemunu i pomagao u borbi za uređenje infrastrukture, za dogradnju bloka u KBC Zemun i dr.
Čak su neki hroničari u svojim spisima ispisali kako je usred noći znao da pozove "Elektrodistribuciju" ako nije bilo struje u nekom delu grada ili ako nije radila neka od uličnih svetiljki.
Za vreme njegovog mandata Beograd je dobio potpuno novi izgled, a po njegovoj viziji i danas se mnoge stvari rade, zato i ne čudi činjenica da je bio gradonačelnik sa najdužim stažom.
Kapitalna građevine ponikle
Na osnovu njegove inicijative izgrađen je čitav niz kapitalnih objekata poput — mosta „Gazela“ i Mostarske petlje, Terazijskog tunela, Palate Beograđanka, hotela „Jugoslavija.
Ohrabren početkom izgradnje mosta „Gazela” i auto-puta kroz Beograd, Pešić je 1967. inicirao izradu Generalnog urbanističkog plana „Beograd 2000”, koji je usvojen marta 1972. i koji se smatra predstavnikom zlatnog doba urbanizma u Jugoslaviji. Ovim veoma ambicioznim planom predviđeno je izmeštanje tadašnjeg železničkog saobraćaja iz savskog amfiteatra i izgradnja novog Beogradskog železničkog čvora, koji je predviđao izgradnju nove železničke stanice „Prokop” i novog železničkog mosta. Nakon uklanjanja pruge planirano je spuštanje Beograda na reke kroz projekat „Beograd na Savi”, koji predstavlja preteču projekta „Beograd na vodi”.
Posebno se ponosio velikom stambenom izgradnjom, tokom koje je izgrađeno više od 81.000 stanova, a Beograd je u tom periodu sa 680.000 narastao na 920.000 stanovnika. Većina ovih stanova bila je u novoizgrađenim stambenim naseljima – Braće Jerković, Konjarnik, Šumice, Nova Galenika, Bele Vode i dr, kao i na Novom Beogradu, u vreme treće faze njegove izgradnje.
Razvio kulturni sadržaj
Veliku pažnju Pešić je posvetio kulturnom razvoju Beograda pa je u toku njegovog mandata pokrenut čitav niz kulturnih manifestacija, od kojih su najznačajniji — Beogradski internacionalni teatarski festival (BITEF), pokrenut 1967. i Međunarodni filmski festival (FEST), pokrenut 1971. godine. Na početku njegovog mandata, 20. oktobra 1965. osnovan je Muzej savremene umetnosti na Ušću, a 1973. završena je gradnja Narodne biblioteke Srbije na Vračaru i Istorijskog arhiva Beograda na Novom Beogradu. Godine 1970. pružio je veliku pomoć novinarima „Borbe” prilikom osnivanja radija Studio B, koji je postao glavni gradski radio.
Ni kafanu nije zapostavljao
Kao veliki boem, družio se sa umetnicima — slikarima, glumcima, književnicima. Godine 1972. prilikom proslave njegovog 50. rođendana, ličnosti iz javnog života poklonile su mu jedinstvenu knjigu sa posvetama, a među potpisnicima bili su — Desanka Maksimović, Mira Stupica, Duško Radović, Ljuba Tadić, Petar Lubarda, Beta Vukanović, Vojislav Voki Kostić, Brana Crnčević, Milena Dravić, Dragan Nikolić, Ljubivoje Ršumović, Miodrag Petrović Čkalja, Dušan Petričić i dr.
Obožavao sport
Još u mladosti, kao član sportskog udruženja „Soko” u Zemunu, Branko Pešić postao je veliki ljubitelj sporta, a pre svega fudbala i boksa. Uporedo sa političkim, obavljao je i funkcije u sportskim udruženjima. U dva mandata, 1953—1955. i 1956—1958. bio je predsednik Fudbalskog saveza Jugoslavije (FSJ), a tokom 1954. jedan od selektora Fudbalske reprezentacije Jugoslavije.Navijao je za Fudbalski klub „Crvena zvezda”. Čak je i očevu kafanu dao na korišćenje jednom klubu.
Za njegovo vreme izgrađeni su i hala "Pionir", Sportsko-rekreativni centar "25 maj", "Pinki", "Olimp".
Za pravdu se borio na svakm koraku
Ni se ustručavao ni da se potuče, posebno da stane u odbranu slabijeg. Tako se jednom izdudarao dvojicu siledžija koji su na ulici davili milicionera.
"Jednom, dok je bio predsednik Opštine Zemun, spasao je jednu devojku od nasilnika. Sutradan, nakon što ih je istukao, pretučeni nasilnici su došli u njegov kabinet da se izvinjavaju", prisećao se Lazar Pešić.
Čuvena anegdota o pucanju vodovodne cevi
Među građanima se godinama prenosi priča kako je jedne noći negde na Starom gradu pukla vodovodna cev. A u pola tri ujutru gradonačelniku Pešiću je zazvonio telefon – Beograđanin iz tog kraja prijavio je havariju i žalio se kako majstora još nema.
Iako se tek probudio iz sna, Pešić se dosetio da zapiše njegov broj i obećao je besnom sugrađaninu da će stiuacija biti rešena u najkraćem mogućem roku. Zatim je zvao nadležne službe i do podneva tog dana rupa je bila zapušena, a vodosnabdevanje u tom delu grada normalizovano.
A onda je, kako su pričalo po beogradskim kuloarima, Pešić je tačno u pola 3 sledeće noći pozvao Beograđanina koji mu se žalio da bi mu javio da je havarija sanirana, na šta mu je ovaj drsko odgovorio:
– Znam da je rešena! Kako se uopšte usuđujete da me budite u ovo doba?!
Branko Pešik je preminuo 4. februara 1986, u godini kada je trebalo da ode u penziju.
- Zanimljivi život Branka Pešića skratili su srce, šećer i Beograd koji nije hteo da razočarao - rekao je njegov veliki prijatelj Brana Crnčević nakon Pešićeve smrti.