Rođena i vaspitana da bude zora novog vremena: Kako se Zorka (19) udala za Petra Karađorđevića (39)!

Iako je živela samo 25 godina, ostavila je veliki trag u istoriji. I danas je često ističu kao sponu Srbije i Crne Gore, onu koja je trajno vezala dva naroda. A njen život neraskidivo je bio vezan za tri kralja - oca, kralja Crne Gore, muža kralja Srbije i sina, kralja Jugoslavije.

Kneginja Zorka rođena je 11/23. decembra 1864. godine na Cetinju kao prva od ukupno dvanaestoro dece crnogorskog kneza Nikole I Petrovića i kneginje Milene. Interesantno je da joj je ima do krštenja bilo Ljubica, a da je tek tada dobila i ime Zorka. Kum je bio srpski knez Mihailo Obrenović koji je izborom imena poručio da kneginja Ljubica Zorka bude simbol ljubavi i “zore novog vremena”.

Do svoje 11. godine živela je na Cetinju, a zatim je poslata u Rusiju da u Smoljnskom Institutu, gde su se vaspitavale devojke iz najuglednijih porodica ruske aristokratije, nastavi svoje školovanje.

Svog budućeg supruga Petra, Zorka je navodno upoznala u Parizu, gde su se našli slučajno, preko zajedničkih prijatelja. Realnija je verzija po kojoj je brak bio brižljivo ugovoren politički potez.

Namera kneza Petra Karađorđevića, u tom momentu izgnanog iz Srbije, bila je da se što je moguće više zbliži sa Crnogorcima, tu doseli i živi sa porodicom, a brak sa ćerkom cnogorskog vladara bila je idealna za to.

Životna priča Mire Adanje-Polak: Ja sam patrijarhalna žena, moj muž je glavni u kući! (FOTO)

Tako su se, manastirskoj crkvi na Cetinju, 11. avgusta 1883. venčali Petar Karađorđević, Karađorđev unuk, i Zorka Petrović-Njegoš, najstarija kćerka knjaza Nikole Petrovića. Njoj je bilo 19, a njemu 39 godina.

Brak je među protivnicima Karađorđevića i Petrovića dočekan “na nož”, ali je zato bio izvor velike radosti za narod - Srbi i Crnogorci su u sjedinjenju dve dinastije gledali kao na potvrdu bratskog i zajedničkog porekla koje će u budućnosti rezultirati i stvaranjem zajedničke države.

Po povratku sa svadbenog puta u Parizu, kneževski par se nastanio na Cetinju gde su u narednim godinama u miru podizali decu - Jelenu, Milenu (umrla u detinjstvu), Đorđa, Aleksandra. Sin Andrija umro je po rođenju.

Nakon što im je cetinjska rezidencija postajala mala Zorka i Petar su odlučili da sagrade novu kuću na barskoj obali. Nazvana je Topolica, po Petrovom rodnom mestu Topola u Srbiji. Kažu, na dva visoka jarbola, u uglovima dvorišta, tamo su se uvek vijorile srpska i crnogorska zastava.

Nije dočekala da postane kraljica Po dostupnim izvorima, kneginja Zorka se prilično uplitala u državne poslove, a njena glavna preokupacija bila je da njen suprug postane kralj Srbije. Osim toga, Zorka je bila verna ideji ujedinjenja dve bratske države, naravno, pod krunom njenog muža, a postala je i jedna od zagovornica, tada još kontroverzne, ideje o ujedinjenju svih južnih Slovena.

Međutim, žena čiji će otac postati kralj Crne Gore, muž kralj Srbije, a sin kralj Jugoslavije, umrla je prerano, ne dočekavši da vidi išta od toga.

Ubrzo nakon što je rodila svoje peto dete, kneginja Zorka umire 4/16. marta 1890. godine usled komplikacija izazvanih porođajem. U želji da pomogne supruzi Petar je iz Beča doveo najbolje tadašnje lekare, ali nije bilo pomoći. Ni sin Andrija nije je mnogo nadživeo i preminuo je samo nekoliko dana nakon majke.

Kneginja Zorka za prvo vreme sahranjena je na Cetinju, kod manastira Sveti Petar. Njen muž, neutešan i sa troje male dece, sećanje na Zorku čuvao je celog života.

Ostvarenje sna

Trinaest godina posle Zorkine smrti, 6. juna 1903. njen otac, Nikola I, dočekao je da svom zetu čestita dolazak na presto Srbije i ostvarenje Zorkinog sna. Nakon Majskog prevrata u kome su ubijeni kralj Aleksandar i kraljica Draga, dinastija Karađorđević vratila se na čelo Srbije.

“Naše jednomišljenje i krvna veza koja nas spaja jemstvo je Srpstvu za večito i nerazdjeljivo bratstvo Srbije i Crne Gore. To će bratstvo ostati na vijekove svijetlo, sveto, nepomućeno i spasavajuće za naš narod. Za to se bratstvo za prestolom Višnjega mole duše naših srpskih mučenika; tome bratstvu i slozi srpskoj bdiće i anđeoska duša moje Zorke, tvoje supruge, čija krv i ljubav vezaće navijek tvoje i moje sinove” — napisao je knez Nikola u depeši.

Nakon što je kralj Petar na Oplencu izgradio zadužbinu svih Karađorđevića 15. marta 1912. posmrtni ostaci kneginje Zorke preneti su tamo.

Još jedna želja kneginje Zorke ispunjena je 1918. Crna Gora i Srbija našle su se u zajedničkoj državi kojom je vladao njen suprug - kralj Petar Oslobodilac, a kasnije i sin - kralj Aleksandar Ujedinitelj.

Na kraju, za nesuđenu kraljicu Srbije vezan je još jedan kuriozitet - prvi spomenik ženi u Srbiji podignut je upravo kneginji Zorki 3. juna 1926. godine.

Spomenik, rad vajara Stamenka Đurđevića, nalazio na Velikom Kalemegdanu. Nakon Drugog svetskog rata uklonjen je i verovatno uništen. Danas je ostao sačuvan gipsani predložak prve verzije koji se čuva u Istorijskom muzeju Srbije.