Čuvamo pluća planete: Lek protiv deforestacije je pošumljavanje!

Veliki problem sa kojim se danas planeta suočava predstavlja krčenje šuma. Iako u Srbiji situacija po tom pitanju nije loša, preventivno se pristupa rešenju, a to je strateško pošumljavanje!

Poznato je da su šume savršene ekološke radionice. Jedno stablo godišnje proizvede kiseonika koliko je potrebno za četvoročlanu porodicu. Čak je uloga šuma u prečišćavanju zagađene atmosfere i važnija od njene uloge u proizvodnji kiseonika. Ali ono što je za mnoge nepoznanica jeste da, kada dođe do seče šuma, dolazi i do uništavanja cele jedne životne zajednice koja je obitavala na tom području.

Saša Stamatović, v. d. direktora Uprave za šume Ministarstva poljoprivrede, vodoprivrede i šumarstva, kaže za Kurir da je „deforestacija, obešumljavanje ili krčenje šuma čista seča sa ciljem trajnog uklanjanja svih stabala sa određenoj površini“.

- Reč je o promeni namene prostora pri kojoj se šuma pretvara u poljoprivredno, građevinsko ili zemljište za neku drugu nešumsku namenu. Krčenje šuma može biti zakonito ili nezakonito. U Srbiji je nezakonito krčenje krivično delo i predstavlja jedan od oblika pustošenja šuma za koji je, ukoliko se sprovede u zaštićenom prirodnom dobru, zaprećena maksimalna kazna do tri godine zatvora - kaže Stamatović.

Šume su dom za 80% životinja

Prema podacima Ujedinjenih nacija, šume pokrivaju trećinu Zemljine kopnene mase. Šume su biološki najraznovrsniji i jedan od najsloženijih ekosistema, u kojima živi više od 80% kopnenih vrsta životinja, biljaka i insekata. Ipak, uprkos svim tim neprocenjivim ekološkim i ekonomskim prednostima, globalna deforestacija se nastavlja. Podaci UN pokazuju da se čak 12 miliona hektara šume uništi godišnje.

Naš sagovornik ističe da je, prema savremenim autorima, prepoznato oko 300 funkcija šuma.

- Šuma predstavlja uslov egzistiranja mnogih vrsta. Opšte je poznato da je preduslov za opstanak pandi postojanje bambusovih šuma. Stepen apsorpcije padavina i sprečavanje erozije i smanjenje potencijala za plavljenjem na pošumljenom terenu je za 20 puta veći nego na goleti. Istovremeno, ne treba zanemariti ekonomsku ulogu šuma jer predstavlja sirovinu za drvnozavisnu industriju, a takođe i radna mesta za uglavnom ruralno stanovništvo. Ništa manje značajna jeste uloga šuma za rekreaciju i turizam - zaključuje Stamatović.

Srbija na dobrom putu

Na sreću, situacija u Srbiji se znatno popravila u poslednjih pedesetak godina. Zahvaljujući malom broju stanovnika, ali i činjenici da industrijalizacija i u tom momentu još nije uzela danak, šumovitost Srbije u 18. veku iznosila je neverovatnih 75%! Međutim, povećanjem broja stanovnika u brdsko-planinskim predelima i uvećanjem stočnog fonda, ljudi su zarad poljoprivrede ubrzo počeli da krče šume i pretvaraju ih u pašnjake. To je rezultiralo poražavajućom statistikom - pred Drugi svetski rat, 1938, taj procenat je pao na svega 17,6%. Usledile su velike akcije pošumljavanja, zahvaljujući kojima je, prema poslednjoj nacionalnoj inventuri iz 2006, u Srbiji pod šumama bilo 29,1% teritorije. U proseku, kažu stručnjaci, godišnje se 5.000-7.000 hektara teritorije pošumi.

- Ove godine započeli smo terenske radove na prikupljanju podataka o stanju šuma u Srbiji, pa je planirano da se tokom 2021. završi Nacionalna inventura šuma, koja će nam obezbedi aktuelne podatke o površini pod šumama i dati informacije o kvantitetu, ali i o kvalitativnim atributima naših šuma. Bez sumnje znamo je da će šumovitost biti veća nego što je bila pre petnaestak godina, te deforestacija na nacionalnom nivou nije aktuelna tema. Ono što je aktuelna tema jeste pitanje brzine povećanja šumovitosti - navodi Stamatović.

Požari, neprijatelj br. 2

Međutim, deforestacija nije samo krčenje i neplanska seča šuma. Šume i te kako uništavaju i šumski požari jer, osim od motornih testera, šume stradaju i od vatre. Šumski požari izazivaju najveće ekološke i ekonomske katastrofe koje mogu da zadese šumske ekosisteme, i čitave predele pretvaraju u pustoš, uništavaju biodiverzitet imaju negativne posledice na životnu sredinu čitavih područja nanoseći neprocenjivo veliku štetu. Statistika pokazuje da je čovek u više od 95% slučajeva uzročnik šumskih požara, i to najčešće iz nehata i nepažnje.

Na područjima na kojima se flora posle požara unekoliko oporavila pokazalo se da je potrebno najmanje sedam godina dok ne počne ponovna apsorpcija ugljenika i isparavanje vode u atmosferu. Istraživanja u regionu su pokazala i da je posle svakog šumskog požara ugrožen biodiverzitet. Čak i ako se deo šume oporavi, broj vrsta drveća nikada ne dostiže raniji nivo.

U Srbiji popisano 49 vrsta drveća

Dominacija bukve i hrasta, od četinara smrča i bor

Kada je reč o našem regionu, podaci Studije o klimatskim promenama na zapadnom Balkanu Saveta za regionalnu saradnju pokazuju da šume pokrivaju značajne procente teritorija zemalja - od 29,1% u Srbiji (podatak iz 2006) do čak 60% u Crnoj Gori. U Albaniji šume pokrivaju 36% teritorije, BiH ima 53% teritorije pod šumom, a Severna Makedonija 39%. Nacionalnom inventurom šuma Srbije ustanovljeno je 49 vrsta drveća. Dominiraju lišćarske vrste sa 40 predstavnika, u odnosu na četinarske sa 9. U šumama Srbije dominira bukva, koja u ukupnoj zapremini učestvuje sa 40,5%, i hrastovi sa oko 28%. Od četinarskih vrsta najzastupljenija je smrča, čije učešće u zapremini iznosi 5,2%, crni i beli bor učestvuju u ukupnoj zapremini sa 4,5%, a klonovi evroameričkih topola, koji su najviše zastupljeni pored velikih reka, učestvuju u zapremini sa 1,7%.

Amazonija u opasnosti

Svakih šest sekundi uništi se prašuma veličine fudbalskog terena

Amazonska prašuma, koja ima suštinsku ulogu u uravnoteženju svetske klime i pomaže u borbi protiv globalnog zagrevanja, u velikoj je opasnosti. Iako su prošle godine šumski požari gutali delove šuma u Brazilu, ipak su glavni uzrok deforestacije ilegalne seče. Krčenje šume povećalo se za 55 odsto u prva četiri meseca 2020. u odnosu na isti period prošle godine jer su ljudi koristili krizu kako bi ilegalno sekli drveće. U Amazoniji svakih šest sekundi bude uništena prašuma veličine fudbalskog igrališta! Prevedeno u brojke, prošle godine uništeno je čak 38.000 kvadratnih kilometara iskonske prašume kako bi se napravilo mesto za uzgoj stoke i komercijalne useve.

Odgovornost kompanije ogleda se i u ekološkoj osvešćenosti

DM DROGERIE MARKT U BORBI PROTIV DEFORESTACIJE

Kompanija dm se trudi da deluje za primer u svojoj zajednici i da motiviše pojedince i druge kompanije da zajedno čuvamo prirodu i za buduće generacije

Odgovornost prema životnoj sredini je način života pojedinca, kao i sveobuhvatan koncept poslovanja, koji ekološki osvešćene kompanije inkorporiraju u svoje aktivnosti. Među svetlim primerima kompanija koje brinu o održivom razvoju jeste dm drogerie markt.

U oblasti borbe protiv deforestacije na globalnom nivou dm je dugi niz godina angažovan na projektima pošumljavanja, stoga ne čudi da su jedan od glavnih pokretača projekta „Zasadi drvo“, koji se drugu godinu zaredom intenzivno bavi ovom temom. Sama briga o ekosistemu zahteva dugoročnu orijentaciju i istrajnost i zato je ovaj projekat od velikog značaja. Pored očiglednog efekta koji ima u borbi protiv deforestacije, pokretanje ove akcije predstavlja i način da se pozitivno utiče na veliki broj ljudi i podigne svest o važnosti šuma. Kompanija dm se i ovoga puta trudi da deluje za primer u svojoj zajednici jer je izuzetno bitno da se što više pojedinaca i kompanija uključi kako bi zajedničkim snagama sačuvali prirodu i za buduće generacije – navode u ovoj kompaniji.